RODNE KUĆE, ULICE, BAŠTE, SENTA

U privatnoj arhivi Stevana Kragujevića sačuvane su mnoge foto-adrese, znamenitih spomenika, mesta, ličnosti, kako u zavičajnoj Senti, tako i u Beogadu. Tu svakako posebno mesto imaju porodične adrese. Stevanovi prijatelji podržavali su njegovu posvećenost i često su i sami doprinosili tome da uspomene ne budu samo uspomene, već utkanost u život, ostavština za budućnost.

O tome govori i ova mala kolekcija fotografskih i umetničkih zapisa.


Kuća-muzej Joce Vujića - Lino, Andruško Karolj

Kuća-muzej Joce Vujića (13. juli 1863 - 31. avgust 1934), velikoposednika, narodnog poslanika, počasnog člana Matice srpske, bibliofila, sakupljača i izučavaoca slovenske starine, kulturnih tekovina Srba u Vojvodini i duhovne baštine Srba. Najpoznatija kuća u Senti, porodični dom Joce Vujića, zidana 1831-32. i bila je vlasništvo Ožđanji Ištvana (Ozsgyányi István) gradskog senatora. Nakon 1890. godine u ovoj kući je stanovao Sarič Bertalan (Szárits Bertalan) glavni tužilac. U posedu porodice Vujić je nakon svršetka Prvog svetskog rata.

U ovoj kući živeli su u mladim danima i potomci Joce Vujića i Valerije Vince , nihov sin Jovan i kćerka Darinka, a kasnije, porodica Jovana Vujića, i njegovo troje dece, Ida, Vasilije i Darka Vince Vujić. Tako je to i rodni dom supruga Tanje Kragujević, kasnije profesora Zemunske gimnazije, Vasilija Vince Vujića.

Trg Mira na kojem se kuća nalazi, u broju 2, odlukom SO Senta 2004. godine preimenovan je u Trg Joce Vujića.

Fotografija: Stevan Kragujević
Lino: Andruško Karolj (1915-2008)


Rodna kuća Lazara i Stevana Kragujevića - Akvarel, Nestor Slavnić


U ovoj kući su odrastali Lazar (17. 3. 1917 - 14. 1. 1999), i njegov brat Stevan (4. 2 1922 - 17. 4. 2002) uz brigu samohrane majke Milice Grbin Kragujević (24.7. 1897 - 3. 11. 1980).

Tu su svoje venčanje, u prisustvu familije Kragujević i druge rodbine, proslavili Lazar i Magda (Kovač) Kragujević, a jedno kraće vreme tu su i živeli.

Kuća je u ovom obliku postojala sve do smrti Milice Kragujević, a nakon 1980. je prodata i danas ima drugačiji izgled. Zanimljiva je epizoda iz istorije ove kuće: kada je majka Milica odlučila da prati starijeg sina u Sombor, i tegobnin radom obezbedi njegovo naukovanje u tada čuvenoj Učiteljskoj školi, kuća je bila izdata, a brigu o Stevanu preuzeo je njegov deda, u broju 1, iste ulice. U kuću se privremeno uselila porodica Lazara i Mileve Stojkov. Njihova jedinica, Lepa, često se na ulici igrala sa štrkljastim dečakom Stevicom, koji se od nje nije odvajao. Deca su ih zadirkivala, govoreći da će se Lepa sigurno udati za Stevana, što je nju veoma ljutilo. Nakon prelaska u vlastiti dom, u Zmaj Jovinoj 21, i školovanja u Subotici u Trgovačkoj akademiji, Lepu je za Stevana opet sudbina vezala, u Foto-radnji Jakšić, gde je pred rat 1941. počela učiti fotografski zanat, a gde je Stevan već radio kao prvi pomoćnik čuvenog fotografa Danila Jakšića.

Od tada pa do kraja kraja života Stevan i Lepa se nisu nikada razdvajali.

Stevan Kragujević: Rodna kuća Lazara (17.3. 1917-16. 1. 1999) i Stevana (4. 2. 1922- 17.4. 2002) Kragujevića, ulica Žarka Zrenjanina 3, Senta (fotos, načinjen 1953).

Nestor Slavnić (1921-1996), akvarel: Rodna kuća Stevana Kragujevića (Ulica Žarka Zrenjanina, br. 3, Senta), Stevanova je zalena kuća; prva kuća u nizu, plava, na uglu Karađorđeve i ulice Žarka Zrenjanina, pripadala je Stevanovom dedi, kasnije, bratu od strica Milošu Kragujeviću, i dugo u njoj bila i mlinarska radnja). Akvarel je dar Tanje Kragujević Istorijskom arhivu Sente, 6. maj 2010.

Rodna kuća Lazara i Stevana Kragujevića - Akvarel, Nestor Slavnić

Rodna kuća Stevana i Lazara Kragujevića, ulica Žarka Zrenjanina 3, Senta (fotos, načinjen oktobra 1972).

Nestor Slavnić, akvarel: Rodna kuća Stevana Kragujeviića, akvarel (12x15cm), prema fotosu Stevana Kragujevića. Uz potpies Nestora Slavnića, označena je godina 1975.

Dar Tanje Kragujević Istorijskom arhivu Sente, 28. septemabar 2010.

Rodna kuća Tanje Kragujević

Kuća u Zmaj Jovinoj 21, u Senti.

U ovoj kući su svoj bračni život započeli Lepa i Stevan Kragujević, 1943, i tu živeli do 1947, kada odlaze u Beograd; tu je u improvizovanoj laboratoriji u letnjoj ostavi, Stevan, završivši zanat kod Danila Jakšića, i ne mogavši da otvori svoju samostalnu radnju, radio svoje fotografije; tu je svoje srećno detinjstvo, do odlaska u Beograd, 1954, kod roditelja, u drugi razred osnovne škole, provela njihova kći Tanja, rado se vraćajući na svaki raspust, kod dede i bake; tu su svraćali njeni mladi prijatelji iz studentskih dana, Senćani Aleksandar Vujić, kasnije kompozitor i dirigent, njegov brat Jovan (sinovi poznatog advokata Svetozara Vujića i profesorke klavira Vere Vujić), a posebno često Tanjin verenik, Vasilije Vince Vujić. Svadbena povorka Tanje i Vasilija 13. jula 1974. godine, sa brojnim gostima iz cele tadašnje Jugoslavnije, ispraćena je iz ove kuće. Kuća je sačuvana, ali ima drugog vlasnika (Ivan Birclin), budući da ju je porodica Stojkov i Kragujević zamenila za stan u ulici Zlatne grede 9 st. 7, u Senti, gde su penzionerske dane provodili Stevan i Lepa Kragujević, kasnije, Tanja Kragujević i njen suprug Vasilije Vince Vujić.

Česma u Zmaj Jovinoj, Senta

Česma u lišću. Fotografija koja je poslužila kao osnov za akvarel Nestora Slavnica.

Nestor Slavnić akarel: Česma u lišću, u dvorištu u Zmaj Jovinoj 21 (prema fotografiji Stevana Kragujevića) – kuća Mileve Stojkov ( 5.10. 1903-29. 2. 1988) i Lazara Stojkova (1900 - 28. 9. 1973), roditelja Lepe Kragujević (10. 3. 1923 - 5. 1. 2010), Lepin dom, i rodna kuća Tanje Kragujević.

Nestor je zapisao u dnu akvarela: A jesen se prošetala po majka Levinoj avliji (Baku Milevu, Tanja i cela familija, susedi i prijatelji, od milja su zvali “Majka Leva”).

Akvarel je dar Tanje Kragujević Istorijskom arhivu Sente, 6. maj 2010.

Letnjikovac Magde i Lazara Kragujića - Lino, Andruško Karolj

Skromna kuća na Gornjem Bregu, u voćnjaku sa šljivama i kruškama, dugo je, u penzionerskim danima, predstavljala radost Lazaru i Magdi Kragujević (1931, Temerin – 1996, Senta; profesor klavira senćanske Muzičke škole, jedno vreme i direktor). U odgajanju voća, Lazaru, popularnom senćanskom profesoru, atletskom sudiji, i omiljenom sugrađaninu, rado su pomagali susedi svojim iskustvom i savetima. Tu se pekla i lepa šljivovica, čest dar beogradskom delu porodice, Stevanu, Lepi, Tanji i Vasiliju. Kada je jednom prilikom vikednica izgorela, susedi su nesebično pomogli Lazaru da je ponovo podigne. Prilikom posete voćnjaku, impresionirana stričevom posvećenošču i ponosom, i lepotom voćnjaka, Tanja je napisala pesmu “Šljivin mrak”, koju je avgusta 1996. darovala voljenom stricu.

Andruško Karolj (1915-2008), lino: Letnjikovac Magde i Laze Kragujević (1)
Andruško Karolj, lino: Letnjikovac Magde i Lazara Kragujevića (2)